Rodzaje edytorów tekstu i formaty tekstowe
● Line editors: można za ich pomocą edytować tylko jedną linię naraz lub określoną liczbę linii. Nie ma swobodnego przepływu znaków.
Przykłady: Edlin, TECO.
● Stream editors: plik jest tu traktowany jako ciągły przepływ lub ciąg znaków zamiast kolejnych linii, co oznacza, że można wpisywać kolejne akapity.
Przykłady: Sed (w UNIX).
● Ekranowe: użytkownik ma możliwość zobaczenia kursora na ekranie i jest w stanie łatwo wykonać operację kopiowania, wycinania, wklejania. Obsługa wskaźnika myszy jest bardzo prosta.
Przykłady: Vi, Emacs, Notepad.
● Procesory tekstu (Word Processors): przezwyciężając ograniczenia edytorów ekranowych, pozwalają na wykorzystanie formatowania, wstawiania obrazów, plików, filmów, używanie czcionki, rozmiaru, stylu i funkcji. Koncentrują się głównie na języku naturalnym.
● Strukturalne: skupiają się na językach programowania, zapewniają funkcje związane z pisaniem i edycją kodu.
Przykłady: NetBeans IDE, gedit.
● Pełnoekranowe (inaczej – nierozpraszające uwagi): zajmują pełny ekran, odseparowując użytkownika od systemu operacyjnego i innych aplikacji. Pomaga to skupić się tylko na pisaniu, bez rozpraszania przez inne aplikacje lub zatłoczony interfejs. Często mają ciemne tło i pole tekstowe z jasnym tekstem. Oferują dające się konfigurować interfejsy i funkcje, takie jak liczniki słów.
Przykłady: Acme, CodeRoom, FocusWriter.
● Multiple window: edytor wielu okien, pozwalający na pracę nad więcej niż jednym plikiem na raz oraz na wycinanie i wklejanie tekstu z jednego pliku do innego. Dwa podstawowe elementy to bufor i okna. Bufor przechowuje tekst do edycji. Tekst może pochodzić z pliku lub z zupełnie nowego tekstu, który chcemy zapisać na pliku. Plik ma przypisany tylko jeden bufor. Okno udostępnia widok bufora, aby zobaczyć, co w nim jest oraz edytować i modyfikować tę zawartość. Bufor może mieć wiele okien. Wszelkie zmiany dokonane w którymkolwiek z okien odzwierciedlają się we wszystkich innych oknach powiązanych z tym samym buforem. Po zamknięciu ostatniego okna związanego z buforem, plik zostanie ukryty. Jeśli jednak w buforze wprowadzone zostały jakieś zmiany niezapisane na dysku, zamknięcie okna może okazać się niemożliwe.
● Edytor DOS (dostarczany z MS-DOS i 32-bitową wersją Windows): wcześniej był to program QBASIC działający w trybie edytora, ale po wprowadzeniu wersji DOS-7 stał się samodzielnym programem. Jest również używany jako substytut Notatnika, ponieważ Notatnik może operować tylko na małych
plikach. DOS potrafi pracować na ok. 66 257 liniach i do 5 MB rozmiaru pliku. Charakteryzuje go konfigurowalny motyw kolorystyczny, może otwierać do dziewięciu plików na raz, a także pliki w trybie binarnym.
● Vi: ten edytor jest dostępny w systemie operacyjnym UNIX. Nie ma menu, a zamiast niego używa do wykonywania zadań kombinacji naciśnięć klawiszy. Ulepszoną wersję Vi stanowi Vim (Vi improved). Instalacja Vi jest bardzo prosta i wymaga niewielu zasobów, a sam edytor pozostaje bardziej przyjazny dla użytkownika niż większość innych rozwiązań.
● Online: interfejsy do edycji tekstów w przeglądarce internetowej. Ich celem jest zmniejszenie wysiłków użytkownika poprzez bezpośrednią edycję i aktualizację do prawidłowego języka znaczników HTML.
Przykłady: CKEditor, SnapEditor, Designmode by Internet Explorer.
Główne formaty plików tekstowych
TXT – podstawowy format zapisu plików tekstowych.
RTF – format plików tekstowych opracowany przez Microsoft, pozwalający na podstawowe formatowanie tekstu.
DOC – rozszerzenie plików programu Microsoft Word.
DOCX – rozszerzenie plików programu Microsoft Word w wersji 2007 lub nowszej.
ODT (OpenDocument Text) – format zapisu plików programu OpenOffice.org Writer oraz Oracle Open Office Writer.
CSS – kaskadowy arkusz stylów używany przy tworzeniu stron WWW.
HTML/HTM – format tworzenia stron WWW.
XML – uniwersalny język formalny przeznaczony do reprezentowania różnych danych w strukturalizowany sposób.
WPS – format plików tekstowych otwierany za pomocą WPS Office Writer.
Zobacz również: Historia edytorów tekstu
Mirosław Usidus
