AVT795 - biegnące światełko
Efekt generowany przez łańcuch świetlny, który wytwarza serię błysków przypomina spadający meteoryt. Prezentowany układ elektroniczny może posłużyć między innymi, jako urozmaicenie zabawki czy witryny sklepowej, a wykorzystując kilka takich układów z różnymi kolorami diod LED może nawet małej domowej imprezy. Poznanie zasady działania pozwoli na jeszcze inne kreatywne wykorzystanie efektu biegnącego światełka.
Jak to działa?
Schemat ideowy sterownika biegającego światełka pokazany jest na rysunku 1. Podstawowym elementem jest licznik U1. Licznik ten jest sterowany przez dwa generatory. Czas cyklu generatora zbudowanego na wzmacniaczu U2B wynosi około 1 s, przy czym czas trwania stanu wysokiego na wyjściu tego generatora dzięki obecności D1 i R5 jest około dziesięciokrotnie krótszy.
Przez cały czas trwania stanu wysokiego na wejściu RES - nóżka 15 licznik jest wyzerowany, czyli stan wysoki występuje na wyjściu Q0, do którego nie jest podłączona żadna z diod LED. Gdy impuls zerujący się skończy, licznik zaczyna zliczać impulsy z generatora zbudowanego na wzmacniaczu U2A, podawane na wejście CLK licznika - nóżka 14. W rytm pracy generatora zbudowanego na wzmacniaczu U2A zaświecą się kolejno diody D3…D8. Gdy stan wysoki pojawi się na wyjściu Q9, połączonym z wejściem ENA - nóżka 13, licznik przestanie zliczać impulsy - wszystkie diody pozostaną wygaszone do czasu, gdy licznik zostanie ponownie wyzerowany przez generator zbudowany na wzmacniaczu U2B, rozpocznie nowy cykl pracy i wytworzy serię błysków. Tak samo żadna dioda nie świeci, gdy na wyjściu generatora zbudowanego na wzmacniaczu U2B i na wejściu RES kostki U1 pojawi się stan wysoki. Spowoduje to wyzerowanie licznika U1. Zakres napięć zasilania mieści się w przedziale 6…15 V, średni pobór prądu ok. 20 mA przy 12 V.
Możliwość zmian
Układ można modyfikować na wiele sposobów wedle własnego uznania. Przede wszystkim w układzie podstawowym można zmieniać czas powtarzania serii błysków przez zmianę pojemności C1 (100…1000 µF) oraz ewentualnie R4 (4,7 kΩ …220 kΩ), a także szybkość serii błysków przez zmianę pojemności C2 (1…47 µF) i rezystancji R9 (4,7 kΩ …220 kΩ). W związku z brakiem rezystora ograniczającego prąd diod LED ich jasność jest stosunkowo duża.
W układzie modelowym zastosowano diody LED w kolorze żółtym. Nic nie stoi na przeszkodzie by zmienić ich kolor i wykorzystać kilka takich układów, które mogą być świetnym uzupełnieniem oświetlenia niejednej domówki. Przy napięciu zasilania 12 V zamiast jednej diody można śmiało połączyć w szereg dwie, a nawet trzy diody i tym samym zbudować łańcuch świetlny zawierający kilkanaście diod LED.
Montaż i uruchomienie
Pomocą podczas prac montażowych będzie fotografia tytułowa. Z montowaniem układu poradzą sobie nawet mniej doświadczeni konstruktorzy, którzy najlepiej, gdy ten etap rozpoczną od wlutowania w płytkę elementów, zaczynając od najmniejszych, a kończąc na największych. Zalecana kolejność montażu podana jest w wykazie elementów. Podczas niego należy zwracać szczególną uwagę na sposób wlutowania elementów biegunowych: kondensatorów elektrolitycznych, diod oraz układów scalonych, których wycięcie w obudowie musi odpowiadać rysunkowi na płytce drukowanej.
Po skontrolowaniu poprawności montażu należy dołączyć zasilacz stabilizowany, najlepiej o napięciu 9…12 V, ewentualnie alkaliczną baterię 9 - woltową. Rysunek 2 pokazuje, jak poprawnie dołączyć zasilanie do płytki układu oraz przedstawia kolejność zaświecania diod LED. Układ zmontowany prawidłowo ze sprawnych elementów od razu będzie pracował poprawnie i nie wymaga żadnej regulacji ani uruchamiania. Na płytce drukowanej znajduje się otwór montażowy oraz cztery punkty lutownicze, w których można wlutować odcinki srebrzanki lub obcięte po lutowaniu końcówki rezystorów. Dzięki nim gotowy układ można w łatwy sposób przymocować lub postawić na przewidzianej do tego celu powierzchni.
Wszystkie niezbędne części do tego projektu zawiera kit AVT795 B, w cenie 16 zł, dostępny pod adresem: sklep.avt.pl/avt795.html
